Deprem sebebiyle OHAL ilan edilen illerde bulunan iş veya hizmet sözleşmesi kapsamında çalışan işçiler ile işverenlerin sözleşme ilişkilerinin düzenlenmesine ilişkin 22.02.2023 tarih, 32112 Sayılı Resmi Gazete’de Olağanüstü Hal Kapsamında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Alanına İlişkin Alınan Tedbirlere Dair 125 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi yayımlandı.

​

Bu tedbir ve düzenlemelerden bazıları, tüm dünya ile birlikte 2020 yılı Mart ayında Ülkemizde de ortaya çıkan koronavirüs (pandemi) nedeniyle alınan tedbir ve düzenlemelerde olduğu gibi, kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteği uygulaması ile işçi çıkarma yasağına ilişkin düzenlemelerdir. Deprem nedeniyle getirilen ve aşağıda belirtilen tedbir ve düzenlemeler olağanüstü hal süresince geçerli olup, 6785 tarihli Cumhurbaşkanlığı Kararı ile Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa İllerinde 8 Şubat 2023 Çarşamba Günü Saat 01.00’dan itibaren üç ay süreyle olağanüstü hal ilan edilmiş, söz konusu karar daha sonra TBMM tarafından da onaylanmıştı. Eğer herhangi bir uzatma olmazsa, 10 ili kapsayan olağanüstü hal 8 Mayıs 2023 Pazartesi günü sona erecektir.

​

125 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle çalışma ve sosyal güvenlik alanına ilişkin olarak alınan tedbirler ve yapılan düzenlemeler aşağıda belirtilmiştir.

​

Kısa Çalışma Uygulaması ve Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanma Konusunda Kolaylık Getirildi

​

Olağanüstü hal süresince depremlerin etkilerinden kaynaklı bölgesel kriz gerekçesiyle işverenlerin Türkiye İş Kurumuna yaptıkları kısa çalışma başvuruları için, depremden etkilenme durumuna göre olağanüstü hal ilan edilen bölgeden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenecek il/ilçelerde bulunan işyerleri ve/veya deprem sebebiyle yıkık, acil yıkılacak, ağır veya orta hasarlı olduğunu belgeleyen işyerleri için uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun ek 2 nci maddesi kapsamında işverenlerin başvurusu doğrultusunda işçilere kısa çalışma ödeneği verilecek. İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler ise yasal faiziyle birlikte işverenden tahsil edilecek.

​

İşçi Çıkarma Yasağı Getirildi

​

İstihdamın korunmasına ilişkin tedbirler kapsamında; olağanüstü hal ilan edilen illerde her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, 22 Şubat 2023 tarihinden itibaren olağanüstü hal süresince 4857 sayılı İş Kanununun 25 inci maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler, belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi, işyerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi, ilgili mevzuatına göre yapılan her türlü hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi halleri dışında işveren tarafından feshedilemeyecek. Yani belirtilen istisnalar dışında işveren işçisini işten çıkaramayacak. Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden yani işçi çıkaran işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki 4857 sayılı Kanunun 39 uncu maddesince belirlenen aylık brüt asgari ücret (10.008 TL) tutarında Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerince idari para cezası uygulanacak.

​

Nakit Ücret Desteği Getirildi

​

Olağanüstü hal ilan edilen illerde, 6 Şubat 2023 tarihi itibarıyla iş sözleşmesi bulunan işçilerden, işvereni tarafından; 4447 sayılı Kanunun ek 2 nci maddesi kapsamında depremlerin etkilerinden kaynaklı bölgesel kriz gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvurusuna istinaden yeni bir hak sahipliği oluşmayanlar ile 6 Şubat 2023 tarihi ve sonrasında 4447 sayılı Kanunun 51 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında depremlerin etkilerinden kaynaklı işyerinin kapanması veya kapatılması sebebiyle iş sözleşmesi feshedilen ve aynı Kanun kapsamında yeni bir işsizlik ödeneği hak sahipliği oluşmayanlara, (yani şartları taşımadığı için kısa çalışma ödeneği veya işsizlik maaşı almaya hak kazanamayanlara), herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla (dul-yetim aylığı alıyor olmak nakdi ücret desteği almaya engel teşkil etmeyecek) ve varsa daha önce başlatılabilecek durumda olan hak sahipliklerinden kalan süreler tamamlandıktan sonra, kısa çalışma uygulanan dönemde veya işsiz kaldıkları süre kadar olağanüstü hal süresini geçmemek üzere İşsizlik Sigortası Fonundan günlük 133,44 Türk lirası (aylık 4 bin 3 lira) nakdi ücret desteği verilecek. Yapılan ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmayacak.

​

Bu madde kapsamında nakdi ücret desteğinden yararlananlardan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamına girmeyenler, 60/g kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılacaklar ve genel sağlık sigortasına ilişkin primleri İşsizlik Sigortası Fonundan ödenecek.

​

İşverenin gerçeğe aykırı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi İle birlikte işverenden tahsil edilecek.

​

Bazı Süreler Uzatıldı

​

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu kapsamındaki yetki tespitlerinin verilmesi, toplu iş sözleşmelerinin yapılması, toplu iş uyuşmazlıklarının çözümü ile grev ve lokavta ilişkin süreler olağanüstü hal ilan edilen illerde 6 Şubat 2023 (bu tarih dâhil) tarihinden itibaren olağanüstü hal süresince uzatıldı.

​

Olağanüstü hal ilan edilen illerdeki işyerleri bakımından, 4857 sayılı Kanunun 38 inci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan bir aylık süre (ücret kesme cezası nedeniyle işçiden kesilen ücretin bir ay içerisinde Bakanlığın banka hesabına yatırılmasıyla ilgili süre), olağanüstü hal süresince uzatıldı.

​

SGK İşlem ve Uygulamalarıyla İlgili Bazı Düzenlemeler Yapıldı

​

Olağanüstü hal süresince Sosyal Güvenlik Kurumunca Kurum bütçesinden finansmanı sağlanacak sağlık hizmetleri ile ilgili tedbirleri almaya, usul ve esasları belirlemeye Sosyal Güvenlik Kurumu yetkili olup, bu kapsamda yapılacak harcamalar Sosyal Güvenlik Kurumunun bütçesinden karşılanacak.

​

Olağanüstü hal ilan edilen illerde bulunan ve/veya buralarda hizmet sunan sağlık hizmeti sunucularının (hastane, tıp merkezi, eczane gibi) avans ödemeleri, 6 Şubat 2023 ve sonrasını kapsaması durumunda olağanüstü hal süresince 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 35 inci maddesinden (Ön ödeme başlıklı madde) muaf olacak.

​

Olağanüstü hal ilan edilen illerde bulunan ve/veya buralarda hizmet sunan sağlık hizmeti sunucuları tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna sunulması gereken ancak depremlerin etkilerine bağlı olarak temin edilemeyen sağlık giderlerinin ödemesine esas fatura, belge ve ekleri fatura denetiminde aranmayabilecek.

​

Olağanüstü hal ilan edilen illerde bulunan ve/veya buralarda hizmet sunan sağlık hizmet sunucularının fazla ve yersiz ödeme ile sözleşmeden kaynaklanan cezai şart borçları Sosyal Güvenlik Kurumunca olağanüstü hal süresince ertelenebilecek.

​

Deprem Bölgesi İllerde 7256 ve 7326 Yapılandırma Taksitlerinin Ödeme Süreleri Uzatıldı

​

17 Kasım 2020 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7256 sayılı Kanun ve 9 Haziran 2021 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7326 sayılı Kanun ile başta vergi daireleri ve SGK’ye olan borçlar olmak üzere kamu kurum ve kuruluşlarına olan birçok borç yapılandırılmış, taksitlendirilmişti.

​

23 Şubat 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 6831 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa İlleri ile Sivas İlinin Gürün İlçesinde, söz konusu 7256 ve 7326 sayılı Kanun yapılandırma taksitlerinin ödeme süreleri uzatıldı.

​

6831 sayılı Cumhurbaşkanı Kararında;

​

6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş İlinde meydana gelen depremler nedeniyle Hazine ve Maliye Bakanlığınca 213 sayılı Kanunun 15 inci maddesine istinaden Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illeri ile Sivas İlinin Gürün İlçesinde 6 Şubat 2023 ila 31 Temmuz 2023 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) mücbir sebep hali ilan edildiği hatırlatılarak,

​

Mücbir sebep hali ilan edilen yerlerdeki dairelere borçlu olanların mücbir sebep halinin başladığı tarih ile sona erdiği tarih (6 Şubat 2023 – 31 Temmuz 2023) arasına rastlayan 7256 ve 7326 sayılı kanunlar kapsamında ödenmesi gereken taksitlerinden (ödeme süresinin son günü mücbir sebep halinin sona erdiği tarihe rastlayan taksitler dâhil);

​

• Birincisinin ödeme süresinin; mücbir sebep halinin sona erdiği tarihi izleyen ayda yani 2023 Ağustos ayında,

• Sonraki taksitlerin ödeme sürelerinin de bu ayı yani 2023 Ağustos ayını takip eden ikişer aylık dönemler halinde,

• 7256 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (e) bendi ile 7326 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (e) bendine göre aylık taksitler halinde ödenmesi gereken taksitlerin ise mücbir sebep halinin sona erdiği tarihi izleyen aydan başlayarak aylık taksitler halinde ödenmek üzere,

​

uzatıldığı belirtilmiştir. 

​

​